Lý do người dân Venice sợ mặt nạ chống độc

ItalyCovid-19 bùng phát khiến khẩu trang trở thành mặt hàng thiết yếu, nhưng ở Venice, người dân đã biết sử dụng mặt nạ phòng độc cách đây 700 năm.

Một trong những lễ hội lâu đời và nổi tiếng nhất Italy là Venice Carnival (còn biết tới với tên gọi Hội giả trang, Lễ hội hóa trang). Và chiếc mặt nạ nổi trội nhất trong lễ hội, nhưng thoạt nhìn cũng đáng sợ nhất chính là Medico della Peste (mặt nạ chống độc hay mặt nạ bác bỏ sĩ dịch hạch). Medico della có hình dạng giống đầu chim, với chiếc mũi dài và nhị mắt được lắp thủy tinh.

nhị du khách hóa trang thành bác bỏ sĩ dịch hạch (bên phải) và cướp hồ vùng Caribbean. Ảnh: Cultures & Costoms.

Chiếc mặt nạ này được mô phỏng lại mặt nạ chống độc của các bác bỏ sĩ chuyên chống dịch ngày xưa. Trong thế kỷ 14, bệnh dịch hạch (Cái chết đen) lần đầu xuất hiện ở Sicily và sau 5 năm, nó lan rộng ra khắp châu Âu và châu Á, lấy đi tính mệnh của hàng trăm triệu người. Vào thời đó, các bác bỏ sĩ giỏi nhất, có uy tín và được huấn luyện tốt đều có thể đơn giản nhận ra sự nguy hiểm của dịch hạch. Họ cũng nhận ra rằng căn bệnh vô cùng khó chữa. Và vì vậy, hồ hết trong số họ đã chạy trốn để thoát khỏi lưỡi hái tử thần.

Người nghĩ ra chiếc mặt nạ chống độc này là bác bỏ sĩ Charles de l'Orm. Vào năm 1630, Charles de l'Orme thường phải tới thăm những người nhiễm bệnh dịch hạch. Để bảo vệ phiên bản thân, ông đã xây dừng ra một bộ y phục nhằm bảo phòng thân thể, bao gồm áo choàng dài, mặt nạ chống độc hình chim và một cây gậy. Sau đó, ý tưởng này được các bác bỏ sĩ khắp châu Âu học theo.

Ngày nay, du khách tới Venice và đi dạo quanh các con phố, quý khách sẽ thấy loại mặt nạ Medico della Peste được bọn bán rất nhiều trong các khu chợ lưu niệm. Ảnh: Wego Travel Blog.

Chiếc mặt nạ chống độc có mũi dài như mỏ chim, bên trong chứa hoa oải hương, hồng, cúc, tỏi... phơi khô cùng nấm khác nhau ngâm qua dấm để ngăn vi khuẩn truyền bệnh. Chiếc gậy các bác bỏ sĩ dịch bệnh mang theo có tác dụng giúp họ cởi áo bệnh nhân nhưng mà không cần sử dụng tay. Cái chết đen rất nguy hiểm, nên người Venice nói riêng và Italy nói chung rất sợ nhìn thấy chiếc mặt nạ này. vì nhìn thấy những người đeo mặt nạ chống độc trong khu vực mình sinh sống đồng nghĩa với việc quanh họ có người nhiễm bệnh.

Công việc của các bác bỏ sĩ dịch hạch rất nguy hiểm, nên họ được trả lương cao. Dù vậy, không có mấy người tự nguyện làm thuê việc này. Khi đại dịch mới xảy ra, Venice có 18 bác bỏ sĩ, nhưng sau hết chỉ còn một người cho tới 1348. Trong đó, 5 bác bỏ sĩ chết vì nhiễm bệnh và 12 người không tìm thấy tung tích. Nhiều người tin rằng họ đã bỏ trốn.

Đồ bảo hộ của các bác bỏ sĩ dịch hạch trong thế kỷ 16, với áo choàng dài sát đất được bôi sáp (nế), mũ rộng vành, ủng, găng tay, mặt nạ chống độc và gậy. Ảnh: Culture Trip.

Ngoài mặt nạ chống dịch Medico della peste, du khách khi tới Italy cũng có thể bắt gặp nhiều loại mặt nạ khác, thường được sử dụng trong lễ hội. Một trong số đó là Bauta (mặt nạ màu trắng, hàm vuông, cho phép người đeo có thể đơn giản ăn uống, có tác dụng giúp người nghèo che giấu thân phận, phụ nữ giả làm nam giới để có thể cùng ngồi ăn với giới quý tộc trong các bữa tiệc lạ mắt), Moretta (mặt nạ hình ô van màu đen, chỉ có nhị mắt và thường dành cho phụ nữ ), Gnaga (mặt nạ mèo, thường dành cho đàn ông cải trang phụ nữ)...

Lễ hội Carnival nóng bỏng dưới mưa

Anh Minh (Theo Culture Trip)

Venice Carnival là một lễ hội đường phố, thường diễn ra vào tháng nhị hàng năm. Năm nay, vì dịch bệnh, lễ hội đã rút ngắn lại còn nhị ngày. Dự kiện ngày diễn ra lễ hội trong năm 2021 là 30/1-16/2. Mỗi năm, sự kiện này thu hút 3 triệu lượt khách tới TP kênh đào.

Điểm lạ mắt, thu hút nhất của lễ hội chính là người tham gia thường giả trang và đeo mặt nạ trong các buổi diễu hành. tác dụng thuở đầu của những chiếc mặt nạ Venice nhằm thể hiện khát vọng của mỗi người đeo nó: được trở thành người mình mong muốn, hoặc làm những điều mình thích. Một người đàn ông nghèo có thể trở thành nhà quý tộc trong một ngày. Một người phụ nữ có thể hành động giống nam giới hay trái lại.

Việc đeo mặt nạ ở Venice có truyền thống từ thế kỷ 12, và theo các nhà sử học, hành động này là một phản ứng đối với các từng lớp giai cấp ở châu Âu. Việc đeo mặt nạ này phổ thông tới nỗi chính phủ phải thông qua luật định để hạn chế nó và mọi người chỉ được phép đeo vào mùa Carnival.